Niet welkom op school

Er is geen plek waar ik me zo onwelkom voel als op de school van mijn kinderen. Ik kom er inmiddels voor het achtste schooljaar en met de jaren is het niet beter geworden, eerder erger.

Het schoolgebouw is oud en rijp voor renovatie of sloop. Maar zoals dat wel vaker gebeurt met scholen, zie ik dat niet zo snel meer gebeuren. Er is ooit een uitbouw aan vastgeplakt, waardoor de verdiepingen wat verspringen en er extra trappen zijn. Ook bij de hoofdingang is er een trap, deze zie je hierboven op de foto. Er zijn parkeerplaatsen aan de voorkant bij de hoofdingang, maar geen gehandicaptenparkeerplaats. Aan de achterkant is een schoolplein waar verschillende deuren gelijkvloers op uitkomen. Even voor het plaatje.

Vorige week was voor mij wel de druppel toen ik voor de zoveelste keer buitengesloten werd en schreef ik deze hele lange brief naar de directeur:

Beste directeur,

Dit is een lange mail en ik zou het waarderen als deze gelezen wordt en ik een reactie kan krijgen op het aanbod wat ik onderaan deze mail doe.

Sinds 2015 kom ik voor mijn dochters op deze school. Eerst nog weleens met een wandelstok, maar eigenlijk gaat het al een tijd niet meer zonder rolstoel. En waar ik me in winkels, restaurants, of waar dan ook welkom voel met mijn hulpmiddelen, voel ik me dat niet op school.

Ik heb ooit gevraagd of ik via de achterkant naar binnen kon voor een informatieavond. Toen moest ik zo lang wachten voor er iemand de deur open kwam doen, dat ik te laat binnenkwam. Ik werd in de lift ook nog eens naar een verkeerde verdieping gestuurd en probeer dan nog maar eens terug te komen als je zelf geen liftsleutel meekrijgt. Dat wilde ik niet nog eens, dus eigenlijk nam ik daarna ‘gewoon’ de hoofdingang met trap. Heel gewoon is dat niet. Ik heb die rolstoel niet voor niks. Lopen gaat zwaar, traplopen nog zwaarder en traplopen terwijl ik met mijn kind de rolstoel til is eigenlijk gewoon niet te doen en gevaarlijk. Toch is dat de manier waarop ik meestal een bezoek aan school aanpak, om het voor mijn kinderen ook zo gewoon mogelijk te laten verlopen.

In september werd ik vier keer op school verwacht. Als eerst was daar het gesprek met mijn kind en mentor. De parkeerplaats stond behoorlijk vol en aangezien er geen gehandicaptenparkeerplaats is, heb ik de auto ergens strak tussen moeten parkeren en me er met pijn en moeite uit gewurmd. Verderop parkeren zou een optie zijn, alleen heb ik dan ook mijn Smartdrive nodig om het langere stuk van de auto naar school te overbruggen. Nog een motortje van zes kilo de trap op moeten tillen, is te zwaar.

Binnen was er een leraar die twee keer tegen een collega zei dat ze mij wel even in de lift zou zetten. Ik ben geen pakketje dat je ergens neerzet. Er zijn genoeg andere woorden om te gebruiken en respectvol met een rolstoelgebruiker om te gaan. Geen fijne binnenkomer dit.

Het lokaal waar het gesprek plaatsvond, was blijkbaar pas verbouwd. De deur was zo smal, dat ik er amper doorheen kon met mijn rolstoel. Ik kon niet mijn handen op de hoepels houden en de rubberen hoepels raakten beschadigd door de deurposten.

Met het vooruitzicht dat ik diezelfde maand nog drie keer op school werd verwacht, mailde ik naar school met de vraag of iemand op die momenten de deur aan de achterkant open kon doen. Alle keren zou het in de aula zijn en die is gelijkvloers met een kleine drempel te bereiken vanaf het schoolplein. Ik kreeg een mail terug dat de betreffende verantwoordelijke voor de avonden geïnformeerd zou worden, om de betreffende deur open te zetten.

Bij de informatieavond was er toevallig net een schoonmaker bezig die ons binnenliet, verder nog geen leraar te zien bij de deur. Het viel me op dat ik niet eens de enige ouder met rolstoel was. Die andere moeder stond trouwens ook voor een dichte deur. Alle andere ouders en leerlingen werden in de hal boven met koffie en thee ontvangen, terwijl wij in een lege aula konden wachten. Nu is mijn kind ook niet te beroerd om dan thee te halen, maar je krijgt er niet echt het gevoel van dat je erbij hoort en welkom bent.

De week erna was er een certificaatuitreiking, weer in de aula. Dit keer was er helemaal niemand die bij de deur stond, ook geen toevallige schoonmaker. Het hek naar het schoolplein was dicht. Nu kreeg mijn man het wel open, maar mij was dat niet gelukt vanuit mijn rolstoel. We hebben zo’n tien minuten op een donker schoolplein moeten wachten. Er werd niet gereageerd op kloppen en ons telefoontje kwam niet binnen, want na 17.00 uur staat er een bandje aan. Verder ging het net als bij de informatieavond: mengen onder andere ouders en leerlingen of zelf een kopje thee halen was er niet bij.

De volgende dag weer een certificaatuitreiking met de oudste dochter. Nu waren we voorbereid en lieten we haar via de hoofdingang naar binnen gaan en voor mijn man en mij de deur opendoen. Want uiteraard was er weer niemand van het personeel om dit te doen. En behalve de voor mij onbereikbare inloop met koffie en thee, was er hierbij als afsluiting nog een leuk fotomoment in de hal bovenaan de trap. Dat is waar ik bovenstaande foto maakte. Alle gezelligheid binnen en ik zit alleen buiten in het donker.

Nu schrijf ik dit vrij neutraal en doe ik ook mijn best om er voor mijn kinderen te zijn op zo’n moment en het gezellig te houden. Maar het is niet gezellig. Het is echt heel naar om steeds zo buitengesloten en genegeerd te worden. Of als pakketje behandeld te worden wat je even opzij zet. Mocht u zich daar geen voorstelling van kunnen maken, lees dan eens wat reacties op de tweet die ik hierover deelde. Voor hen was de foto alleen al genoeg voor plaatsvervangende schaamte of herkenbaar verdriet.

Vanavond nog een schepje erbovenop: hek dicht, deur dicht en de feestelijke afsluiting in de hal, waar ik niet kan komen. 😝 https://t.co/dODLFeB6cE pic.twitter.com/HI0V0o07MP

— Jacqueline (@SalamiStinkt) September 30, 2022

Met de andere moeder in rolstoel heb ik achteraf nog contact gehad. Zij herkende de ontoegankelijkheid van de school en het gedoe wat dat met zich meebrengt. Gedoe is misschien nog maar zwak uitgedrukt. Als je chronisch ziek bent of een fysieke beperking hebt, kost het al ontzettend veel energie om hier dagelijks rekening mee te houden. Als de locatie waar je moet zijn dan ook nog eens zo ontoegankelijk is, kost dat nog meer energie, die er eigenlijk niet eens is. En dan komt daarbij ook nog het risico op verder lichamelijk letsel of beschadiging van hulpmiddelen door gebruik te moeten maken van een ontoegankelijke route. Achteraf kost het nog dagen om hiervan bij te komen.

Zij gaf ook aan dat ze inmiddels zo min mogelijk op school komt. En ik kan me voorstellen dat er nog wel meer ouders zijn voor wie de ontoegankelijkheid een enorme drempel is en ze daardoor thuis blijven. Niet alleen ouders, maar ook (toekomstige) leerlingen en collega’s worden benadeeld door het ontoegankelijke gebouw en de ontoegankelijke, soms zelfs validistische houding van het team.

Ik geef al jaren aan hoe ontoegankelijk de school is en er is al jaren geen actie op ondernomen. Het excuus van gebrek aan financiën vind ik echt te zwak. Het kost niks om je woordkeuze en benadering naar anderen aan te passen. Het kost niks om de inloop of afsluiting met koffie en thee te verplaatsen naar een ruimte die voor iedereen toegankelijk is. Het kost niks om de keuze te geven om online of op locatie gesprekken te voeren.

In jullie schoolgids worden kernwaarden als open en warm genoemd, dat is niet wat ik meekrijg. Er staat ook dat de school zich aan wet- en regelgeving houdt. Dan stel ik voor om het verdrag inzake de rechten van personen met een handicap en de wet gelijke behandeling handicap of chronische ziekte nog eens na te lezen. Hoe leer je leerlingen wat betrokkenheid bij je omgeving, diversiteit en gelijkheid inhoudt, als je als school niet eens de moeite neemt om je in te leven in ouders met een beperking?

Ja, ik ben hier echt boos om. Ik wil gewoon net als iedere andere ouder betrokken zijn bij de schoolloopbaan van mijn kinderen. Blij voor ze zijn als het goed gaat, ze kunnen steunen als het iets minder gaat. Niet dat ze op hun eigen school als mantelzorger moeten optreden, omdat ik me niet zelfstandig kan bewegen in zo’n ontoegankelijke school.

Maar goed, ik wil ook niet alleen mijn beklag doen, ik wil dat het beter wordt. Niet alleen voor mij, maar voor alle ouders, leerlingen en medewerkers met een beperking. En om mijn beperkte energie efficiënter te besteden dan wanneer ik elke keer bij een losse leraar iets meld waar niks mee gedaan wordt, wil ik het volgende aanbod doen:

Nu ik zelf niet meer kan werken als docent, ben ik als vrijwilliger betrokken bij organisaties die zich inzetten om het onderwijs inclusief te maken en op te komen voor leerlingen/studenten met een beperking. Hierbij ben ik betrokken in werkgroepen, geef ik af en toe een lezing en adviseer bij diverse casussen. Mijn voorstel is dan ook om tijdens één van jullie studiedagen een lezing/workshop van 30 a 45 minuten te geven aan het team (inclusief onderwijsondersteunend personeel). Hierin kan ik wat van mijn ervaringen delen en aandachtspunten geven om zowel ouders, leerlingen als medewerkers met een beperking meer welkom te heten.

Dit doe ik niet gratis, maar het geld hoeft ook niet naar mij persoonlijk te gaan. Een donatie van minimaal €100 aan Zorgeloos naar school lijkt me goed op zijn plek. Wanneer het administratief gezien praktischer is als er een factuur komt, kan dat ook geregeld worden.

Beste lezers van mijn blog: ik heb al meerdere keren de vraag gekregen om welke school het gaat. Maar ik wil ook dat mijn kind hier nog een paar jaar met plezier naartoe kan, dus ik ga hier niet namen en shamen. Daarnaast zijn er nog zoveel scholen waar dit ook speelt: neem eerst je eigen school of die van je kinderen (of uit je wijk) onder de loep.

Beste scholen in de regio Rotterdam: mocht je ook geïnteresseerd zijn in het aanbod wat ik hier doe, neem dan even contact op. Niet allemaal tegelijk, ik kan dit maar één keer per maand.

Reactie van de directeur

Nog voor negen uur op maandagochtend kreeg ik een reactie van de directeur. Heel vriendelijk en netjes, excuses en alles, maar ik geloof niet dat het helemaal duidelijk was wat ik bedoelde. Mijn punt was niet (alleen) dat het gebouw ontoegankelijk is, maar ook hoe er met mensen met een beperking omgegaan wordt. De focus werd door hem meer gelegd op het gebouw waar ze niks aan kunnen doen, dat het mis is gegaan in de communicatie en dat IK voortaan individuele afspraken direct met hem moet maken om ervoor te zorgen dat ik in het vervolg wel (via een ingewikkelde weg, met begeleiding) op de plekken kan komen die zij gepland hadden.

Ik vind het jammer dat mijn aanbod niet is opgepakt, ook al heeft hij wel toegezegd dat hij een donatie gaat doen en zijn mensen gaat informeren. Ik betwijfel of de boodschap dan goed overkomt. En weet eigenlijk wel zeker dat hij in die boodschap niet in zal gaan op het verschil tussen het medische en sociale model. Want hoe hij dit nu op wil lossen, is exact volgens het medische model. De verantwoordelijkheid om zich aan te passen, ligt volledig bij de persoon met de beperking. Het wordt ingewikkelder gemaakt voor de persoon met de beperking, zodat alles verder door kan gaan zoals iedereen gewend is.

Terwijl er echt wel meer mogelijkheden zijn, zodat iedereen op een gelijkwaardige manier deze schoolactiviteiten kan bijwonen. Zonder betutteling van extra begeleiding. Zonder extra tijd en energie te hoeven stoppen in het maken van ingewikkelde omwegen.

De verdere mailwisseling ga ik hier niet delen, dan wordt het wel een erg lang verhaal. Mocht de directeur toch bijdraaien en het nut inzien van mij bij een studiedag te betrekken, dan zal ik daar na afloop een nieuw blog aan wijden. Maar mijn verwachtingen daarin zijn flink gedaald na deze mail.

Er kwam een gesprek:

Er is na die mailwisseling een gesprek geweest met de directeur en conciërge. Dat begon wat ongemakkelijk, want de ingang waar ik verwacht werd, had een te hoge drempel. De directeur wilde mij wel een zetje geven, maar ik ging liever om het schoolgebouw heen naar een ingang waar ik wel zelfstandig naar binnen kon. De conciërge benoemde dat in het gesprek alsof ik mijn beperking en de benodigde hulp die daarbij komt kijken niet accepteerde. Ik heb misschien een tikkeltje fel daarop gereageerd, want even serieus: WTF?!

In dat gesprek zijn uiteindelijk wat toezeggingen gedaan, waar ik op dat moment wel tevreden mee was. Vooral op het praktische gebied en een klein beetje meer begrip.

Qua begrip hoopte ik dat ze nu snapten dat ik me met hun goede bedoelingen nog steeds onwelkom kan voelen en dat mijn niet aangeraakt willen worden niet meteen betekent dat ik geen hulp accepteer.

Praktisch gezien hadden ze door welke deuren wel of niet toegankelijk zijn. En dat zij de eerste stap konden zetten in het vermelden van die optie (en de optie van online gesprekken) wanneer ze mensen uitnodigen op school, zodat zichtbaar is dat ze er rekening mee willen houden. Gewoon een standaard zinnetje wat bij elke uitnodiging gekopieerd en geplakt kan worden, dat zou geregeld worden.

Ik snapte dat er meer dan genoeg was om studiedagen mee te vullen, dus als er al een organisatie voorlichting kwam geven over een andere beperking en daar wat over het sociale model kon vertellen, hoefde ik dat niet per se ook te doen.

En ik had ook uitgelegd dat ik (nu ik niet meer werk) de energie had om dit aan te kaarten. Andere ouders/leerlingen/medewerkers met een beperking of chronische aandoening hebben dat misschien niet, laten zich niet horen en/of blijven weg. Ik kreeg een liftsleutel en die wilden ze aan alle ouders die dat nodig hadden geven. Alleen weten die ouders dat niet en komen ze sowieso al niet.

En dan een jaar verder…

In de uitnodigingen voor informatieavonden en gesprekken werd er geen woord gerept over de toegankelijkheid van het gebouw en bij wie je kon zijn als je niet via de trap bij de hoofdingang naar binnen kon. Of de optie om het school-ouder-kindgesprek online te voeren. De informatieavond was in principe voor ouders, maar leerlingen waren ook welkom. Mijn kind had hier niet zoveel behoefte aan, maar het eerste wat hij zei was: ‘Oh, maar dan moet ik natuurlijk wel mee om de deur open te doen.’ Toevallig kon mijn man die avond ook mee, zodat hij via de hoofdingang naar binnen kon om voor mij van binnenuit een nooduitgang te openen. Maar ik vind het echt niet ok dat mijn kind zich gedwongen voelt om als mantelzorger op te treden, alleen omdat de school zo ontoegankelijk is.

Na die informatieavond sprak ik de teamleider over iets anders en kwam dit ook ter sprake. Maar meer dan een ‘Oh, dat heb ik dan over het hoofd gezien’ kreeg ik niet. De directeur werkt inmiddels ook niet meer op deze school.

En het is niet dat er in de tussentijd helemaal niks veranderd is op school hè. Er is een tent op het schoolplein geplaatst omdat de kantine te klein werd, containers als extra leslokalen en er zijn nu zelfs twee parkeerplaatsen helemaal speciaal voor elektrische auto’s. Maar geen gehandicaptenparkeerplaats of ergens maar een bordje of vermelding hoe je binnen kunt komen als je de trap bij de hoofdingang niet kunt nemen.

Ik ben er inmiddels wel helemaal klaar mee. Er spelen nog wel wat dingen rondom mijn kind waar school belabberd mee omgaat en ik ga zo ontzettend blij zijn als we na dit schooljaar van deze school af zijn. Sorry voor de andere ouders/leerlingen die ook graag een toegankelijke school hebben. Ik heb het negen jaar geprobeerd en het is op.