Pas geleden was ik op stagebezoek bij een kinderdagverblijf in Rotterdam. Terwijl ik wachtte in een kantoor, kwam er een medewerker in een rolstoel voorbij. We begroetten elkaar, allebei verrast om nog iemand in een rolstoel te zien. En hoe cool is dat, dacht ik. Die kinderen hier op het kinderdagverblijf groeien op met het beeld dat iemand in een rolstoel gewoon net als ieder ander hier kan werken. Zou zo mooi zijn als dat op meer plaatsen zo zou zijn. Gewoon mensen met en zonder (zichtbare) handicap die gewoon hun werk doen.
Het zou niet bijzonder moeten zijn, maar toch is dat het.
Als je de afleveringen van Rolstoel Roadmovie hebt gezien, zie je hierin ook de verschillen binnen Europa. In sommige landen (zoals Italië) is er geen speciaal onderwijs zoals wij dat kennen, maar gaan kinderen met een beperking gewoon naar dezelfde school. Weer een heel ander voorbeeld was een bedrijf in Spanje, waar het merendeel van de medewerkers een beperking had. Op zich fijn dat ze dat werk hebben, maar of er daar dan sprake is van een inclusieve samenleving…
Rollend rolmodel
Een rolmodel heeft een voorbeeldfunctie voor een bepaalde groep mensen. In bovenstaande voorbeelden zie ik de medewerker op het kinderdagverblijf als rolmodel. Maar ook Mari Sanders, die met zijn Rolstoel Roadmovie laat zien dat er nog veel drempels weg te nemen zijn. En daarnaast zelf een filmmaker is die in een rolstoel zit.
Het zou tof zijn als mensen met een beperking in diverse beroepsgroepen vertegenwoordigd zijn. Zodat ook kinderen en jongeren met een beperking een voorbeeld kunnen zien van wat zij in de toekomst kunnen doen.
Op het gebied van dans (en vooral inclusiedans) ben ik ook op zoek naar rolmodellen. Maar dat is nog lastig te vinden, dus tips zijn welkom! Niet alle dansstijlen spreken mij aan en bij de dansstijlen die me wel aanspreken, is het vaak een gespierde man die in de rolstoel danst. Iets wat ik nooit zal worden, gespierd of man.
Rolmodel of inspiration porn, waar ligt de grens?
In mijn ogen hoef je niet altijd extreem uit te blinken om een rolmodel te zijn. Complimenten geven omdat iemand iets goed kan, ook niks mis mee.
Maar waar ligt dan de grens tussen het waarderen van iemand als rolmodel en het misbruiken van die rol als inspiration porn, als kijkvermaak voor (met name) niet-gehandicapten? Ik vind dat nog best een lastige. Zeker op gebieden waar ik niet zoveel verstand van heb en dus al snel onder de indruk ben.
Op social media zie ik mensen verschillend reageren. De één vindt iemand prachtig zingen en geweldig dat hij met zijn beperkingen op tv komt, de ander irriteert zich aan het feit dat mensen al ‘aaaww’ roepen bij het zien van zijn geleidestok. Of de bewondering die uitgesproken wordt naar iemand die vol geduld iemand met autisme helpt, terwijl een ander vindt dat normaal gedrag als de ander respecteren niet zoveel bewondering verdient.
Die verschillen zijn niet één op één de verschillen tussen hoe mensen met of zonder handicap hiernaar kijken. Ook binnen deze groepen zijn er verschillen.
Aandacht en applaus mag, maar wel verdiend
Ik ben docent geworden omdat ik denk dat ik iets te delen heb waar anderen wat aan hebben. En dan heb ik het vooral over mijn vakgebied (pedagogiek). Ik ben niet vies van een beetje aandacht. Sterker nog: het lijkt me vrij zinloos als ik les sta te geven en niemand luistert naar me.
Maar ik hoef geen complimenten om het feit dat ik werk, ‘ook al zit ik in een rolstoel’.
Met het dansen net zo. Het geeft een kick als je de aandacht van het publiek weet vast te houden en applaus krijgt. Maar dan wel om het dansen, niet omdat ik toevallig in een rolstoel zit tijdens dat dansen.
En natuurlijk streelt het mijn ego als mijn blog en bijbehorende social media steeds meer groeien, maar dan wel graag om de inhoud. Toch krijgen de mooie plaatjes mèt rolstoel meer likes dan die zonder.
Dus als ik het voor mijzelf persoonlijk bekijk, dan denk ik dat de grens ligt tussen het bewonderen van de expertise van iemand (die toevallig gehandicapt is) en het bewonderen van iemand als gehandicapte, gewoon omdat ie gehandicapt is. In dat laatste geval zou je net zo goed iemands navel kunnen bewonderen, wat nergens op slaat en eigenlijk zelfs een beetje creepy is.
En waar ligt voor jou die grens?
Complimenten voor de bovenstaande foto’s mogen trouwens naar Bianca Toeps die mij zo mooi heeft weten vast te leggen. Complimenten voor de blauwe jurk mogen wel naar mij, want die heb ik zelf gemaakt, haha!
Ik kan me helemaal vinden in wat je schrijft. Rolmodel of inspiration porn, het zal nog wel een tijdje ons lot blijven. Tenminste tot zo lang gehandicapten in het openbare leven eerder uitzondering zijn dan regel…
En dit is precies de reden waarom ik zo graag blog, maar het heel zelden heb over mijn handicap (en de rest van mijn persoonlijk leven). Bijna geen gevaar voor inspiration porn hier. Als ik aan het bloggen ben speelt mijn handicap (bijna) geen rol van betekenis meer, en dat is een zalig gevoel!
Online weten slechts weinig mensen dat ik een handicap heb. Heel soms leidt dat tot grappige of vervelende situaties, maar dat is het gevolg van het feit dat men de man achter het blog niet kent. Dus daar moet ik dan ook niet over zeuren…
Kan me voorstellen dat het zo z’n voordelen heeft als maar weinig mensen dat van je weten. Weet je in ieder geval zeker dat ze je blog om de inhoud waarderen. (Ik in ieder geval wel!)
Ik lees dat je op zoek bent naar rolmodellen voor inclusiedans,
In september beginnen we een groep inclusiedans in het kunstenhuis de Bilt.
https://kunstenhuis.nl/inclusiedans-dansen-zonder-grenzen/
Hoi Georgette,
Wat leuk dat jullie ook een groep beginnen! Zelf dans ik al een paar jaar bij Misiconi Dance Company in Rotterdam, wat lessen betreft ben ik zelf dus al voorzien. Wat ik bedoelde met het zoeken naar rolmodellen in inclusiedans is vooral voorbeelden (bijvoorbeeld filmpjes) waarvan ik meteen zoiets heb van: dat wil ik ook kunnen!
Ik kan me hier zo ontzettend in vinden! Ik kwam laatst tot het inzicht dat ik best inspirerend wil zijn, maar dan wel om de juiste redenen: om wat ik heb bereikt, om hoe ik in het leven sta, om mijn talenten en passies… om wie ik ben, niet omdat ik ondanks mijn beperkingen ”ook maar gewoon” iets van mijn leven probeer te maken. En ik denk dat de beste rolmodellen degenen zijn die laten zien hoe normaal ze zijn en daarin een voorbeeldfunctie bekleden zonder dat de nadruk op hun beperking ligt. Zoals die actrice in een rolstoel die laatst een Tony won: voor haar talent, maar tegelijkertijd laat dat zien dat het allemaal gewoon kán. Ik hoop ook echt dat het aantal publieke persoonlijkheden op tv, radio enzovoorts binnenkort gaat stijgen: dat laat namelijk juist zien dat dit ook gewoon mensen met talent zijn die hard werken en bij wie hun identiteit niets te maken heeft met hun beperking. Zelf geef ik ook les, en dan vooral op het speciaal onderwijs, en daar merk ik heel erg dat mensen me wel als een inspiratiebron zien, maar dan werkt het ook de andere kant op: ik laat dan die kids – die ook ziek of gehandicapt zijn – zien dat het wél mogelijk is, dat het allemaal gewoon kán als je een beperking hebt, en dat zij dat dus ook kunnen bereiken.
Mijn leven met handicap /in een rolstoel was juist een inspiratiebron om mijn blog te starten, maar wél met het doel om te prikkelen en mensen aanzetten tot nadenken. In mijn werk als PR medewerker bij een verslavingszorg-organisatie speelt mijn handicap geen (speciale) rol. Het is er gewoon. Collega’s besteden er geen extra aandacht aan en aanpassen (bijvoorbeeld niet aan de bar gaan zitten tijdens de lunch) gaat vanzelf. Voorkomen van de reacties waar je over schrijft kan bijna niet; de handicap is toch vaak het eerste wat mensen zien. De uitdaging aan hen is dan daar doorheen te kijken. Te concentreren op wat iemand doet of kan en de handicap niet meer belangrijk is.