Vandaag is het de Dag van de mantelzorg, een dag om mantelzorgers in het zonnetje te zetten. Hiervoor is een nationaal mozaïek van mooie mantelzorgmomenten in het leven geroepen, waarbij vooral de mantelzorgers hun momenten delen. Eigenlijk zou ik dat toch andersom willen doen en delen hoe ik één van mijn mantelzorgers ervaar. Niet zomaar één, maar mijn oudste dochter.

Jonge mantelzorgers

Wist je dat een kwart van de kinderen opgroeit met een ouder, broer of zus die een lichamelijke of verstandelijke beperking heeft, ernstig of langdurig ziek is, psychische problemen of een ernstige verslaving heeft? Zo’n kind heeft andere taken en verantwoordelijkheden in huis dan andere leeftijdsgenootjes, wat ook weer invloed heeft op het kind als persoon.

Gelukkig is er vanuit mantelzorgorganisaties aandacht voor deze kinderen om te voorkomen dat ze overbelast raken of hierbij te ondersteunen. Nu ben ik niet zo bang dat onze kinderen zo snel overbelast zullen raken. We vormen een stabiel gezin met elkaar en hebben een fijn netwerk van familie en vrienden waar we terecht kunnen. En ik ben daarnaast van mening dat het hebben van EDS ook een positieve invloed heeft op ons gezin.

Lees ook: 10 redenen waarom ik mijn chronische ziekte (EDS) zie als draagkracht.

Dat neemt niet weg dat het iets is wat er zomaar extra bij komt. En er hoeft niet veel voor nodig te zijn om de weegschaal uit balans te krijgen. Het is niet te voorspellen hoe EDS bij mij zal verlopen in de loop van de jaren. Of wat er verder op ons bordje zal komen. Zo wacht ik bijvoorbeeld nog steeds op het moment dat die twee meiden van ons ècht gaan puberen.

WMO verplicht mantelzorg

De Wet Maatschappelijke Ondersteuning gaat ervan uit dat je eerst vanuit je eigen netwerk kijkt waar je die ondersteuning vandaan kan halen. In de praktijk betekent dat dat er gekeken wordt naar de gezinssituatie.

Van kinderen van twaalf tot en met zeventien jaar verwacht men dat zij licht huishoudelijk werk doen, zoals opruimen en afwassen. Nu vind ik dat niet meer dan logisch, want je wil je kinderen toch ook bijbrengen dat ze voor hun eigen zooi kunnen zorgen.

Vanaf achttien jaar wordt er verwacht dat ze alle huishoudelijke taken op zich nemen en ondersteuning bieden. In de eerste plaats komt dat dan op de schouders van de partner neer, maar de meeste kinderen wonen met achttien jaar toch ook nog wel thuis.

Maar stel je voor dat je een alleenstaande ouder bent, je kind studeert en heeft een bijbaantje, omdat je nu eenmaal lastig rond kan komen van het inkomen van een ouder met beperkingen (of dat nu een uitkering is of een kleiner salaris doordat fulltime werken er niet in zit). En dan ook nog alle huishoudelijke taken erbij. Dan worden het ineens wel veel ballen om in de lucht te houden als mantelzorger. Ik vind dat niet kunnen om dat te verplichten bij jongeren die juist hun eigen toekomst zouden moeten opbouwen.

Mijn veertienjarige mantelzorger

Maar ook in onze situatie als twee-oudergezin met twee kinderen om al die taken onder elkaar te verdelen, vind ik het nogal wat om dit kinderen te verplichten.

Mijn oudste van veertien zit nu in de derde van het gymnasium, ook nog eens tweetalig onderwijs. Daar moet ze toch aardig haar best voor doen om goed mee te kunnen komen. Ze maakt flink wat uurtjes in de week vol met huiswerk.

Daarnaast voetbalt ze, om lekker sportief en in een team bezig te zijn. Toch weer twee keer per week trainen en een wedstrijd op zaterdag. Af en toe spreekt ze af met vriendinnen of gaat ze naar een feestje. En dan heeft ze nog een folderwijk op zondag, om een extra zakcentje te verdienen. Lijken mij hele normale bezigheden voor zo’n veertienjarige.

Iets minder gebruikelijk is dan dat ze die moeder met EDS heeft. Die moeder die haar niet zomaar overal en altijd naartoe kan brengen of halen. Die tijdens het shoppen of een dagje uit veel te langzaam rolt en regelmatig een duwtje nodig heeft. Die na een werkdag niet altijd puf heeft om nog te koken en waarvoor het bijhouden van de was een onbegonnen klus is.

Ze helpt dus regelmatig een handje mee. Kan prima zelfstandig koken, doet de was, haalt boodschappen, brengt het vuilnis weg, vlecht het haar van haar zusje en bekommert zich om haar moeder bij uitstapjes.

Maar al die eigen bezigheden zullen zich alleen maar uitbreiden naarmate ze ouder wordt. En de taken in het huishouden die ik moeilijk uit kan voeren alleen maar meer.

Mantelzorg als maatschappelijke stage?

Op de school waar die dame van ons zit, hebben ze een verplichte maatschappelijke stage van dertig uur, buiten schooltijd. Het doel hiervan is dat ze kennis maken met én een onbetaalde bijdrage leveren aan de samenleving (vrijwilligerswerk). Het draait om een zinvolle bijdrage leveren, wederzijds begrip en maatschappelijke samenhang creëren. Hiermee leren de kinderen samenwerken en verantwoordelijkheid nemen.

Hartstikke mooi dat die school daar het belang van inziet natuurlijk!

Nu had mijn dochter al twee evenementen gezien waar ze zich voor aan zou willen melden, maar daarmee zou ze zelfs ruim boven die dertig uur komen. Waar moet ze die tijd vandaan halen? En als ik dan kijk naar die doelen, dan werkt ze daar als mantelzorger ook al aan.

Het leek mij dus wel een goed idee om het mantelzorgen als maatschappelijke stage in te zetten. Naast één van die leuke evenementen waar ze graag bij wil helpen natuurlijk. En daarin ben ik niet de enige. In één van mijn lotgenotengroepen op Facebook zag ik dat een andere moeder hetzelfde idee had. Uit de reacties van anderen kwam dat sommige scholen dit niet goedkeuren, anderen alleen bij een ander thuis en weer een ander wel gewoon in het eigen huis.

Bij het mantelzorgen in een stage verpakken gaat het mij er niet zozeer om al de taken die ze al uitvoert ‘gecompenseerd’ te krijgen. Ik denk dat het goed voor haar is om zich er bewuster van te worden. Wat is nu vanzelfsprekend en wat valt onder mantelzorg? Hoe zou dit er in de toekomst uitzien wanneer mijn lijf nog meer achteruit is gegaan en zij met haar achttien jaar verplicht wordt om nog meer in huis te helpen? In hoeverre lever je een bijdrage aan de maatschappij als het alleen om je eigen moeder gaat?

Wat dat betreft heeft ze misschien wel de pech dat die moeder van haar zo graag de juf uithangt. 😉

Hoe denk jij over kinderen als mantelzorgers? Zou dit volgens jou in een maatschappelijke stage passen?