Self-care en self-management, tips en uitdagingen

rolstoeldrager rolstoel scooter

Alles gewoon lekker zelf doen, ik hou er wel van. Maar het dan ook goed voor elkaar hebben voor jezelf, is toch weer een ander verhaal.

Afgelopen week las ik toevallig vlak achter elkaar een stuk uit het boek Understanding hEDS and HSD over self-management en een artikel uit het VED magazine over self-care. En ik dacht: daar kan ik wel wat mee. Of, sterker nog: daar móet ik wat mee.

Wat is self-care dan eigenlijk?

Sommige Engelse termen zijn lastig naar één Nederlands woord te vertalen. Self-care is niet hetzelfde als zelfzorg. Bij zelfzorg gaat het erom dat je jezelf kunt wassen, aankleden, kunt eten en dat soort dingen. Self-care gaat meer om je welzijn, zoals ik het begrepen heb.

Ik zou het eerder vertalen naar zorgzaam of lief zijn voor jezelf. Niet altijd maar anderen op de eerste plaats zetten, maar ook eens jezelf wat aandacht schenken. Aandacht voor je binnenkant en de buitenkant, op alle vlakken eigenlijk.

Heb jij enig idee of jij goed voor jezelf zorgt? Het Headington Institute heeft een test waarmee je kunt zien hoe hoog je scoort als het gaat om self-care. Wel in het Engels en je moet ook nog zelf de punten optellen. Pffff….

Self-care challenge

Nu stond er dus in dat VED-magazine al één, maar voor wie geen lid is, heeft Pluseenbeetje ook een hele leuke self-care challenge!

Ik had me maanden geleden al voorgenomen eraan mee te doen en onbewust heb ik al het één en ander gedaan. Zoals:

  • Een kaartje sturen naar een vriendin: Gek genoeg voelt dat heel anders dan gewoon een whatsappje sturen. De moeite die je erin stopt om voor die persoon en die situatie een geschikt kaartje te vinden… hopelijk is dat ook overgekomen.
  • In jezelf investeren: Een privé-fusion-buikdansles mèt rolstoel staat (bijna) op de planning!
  • Uit je comfortzone stappen en iets nieuws doen: Ik bewonder mensen die van alles opgeven en voor hun dromen gaan. Dat is niet iets wat ik zelf zo snel zou durven, maar vind het wel leuk om ze daarin te steunen. Dus ga ik binnenkort langs bij Darkashter voor een fotoshoot, ook heel erg buiten mijn comfortzone trouwens…
  • Opruimen en weggooien: Twee vuilniszakken uit mijn kledingkast. Weg met die versleten zooi en kleding die ik toch nooit meer ga passen.
  • Een spa at home night: Ik heb er alles voor in huis: infraroodsauna, ligbad, lekkere badspulletjes en crèmetjes… En zo heel af en toe neem ik er ook de tijd voor om er gebruik van te maken.

En wat is self-management?

Bij self-management gaat het erom dat je de vaardigheden in huis hebt om zelf op de juiste manier om te gaan met je aandoening of beperking. Dat je zelf de informatie kunt vinden die je nodig hebt, keuzes kunt maken in wat goed voor je is, je gedrag kunt veranderen, samen kunt werken met zorgverleners en steun kunt vinden bij anderen.

Het gaat er dus niet zozeer om dat je het allemaal alleen doet, maar wel dat jij zelf degene bent die het aanstuurt.

Ik vond dit filmpje wel verhelderend en veel ervan komt ook overeen met wat ik gelezen heb in ‘Understanding hEDS and HSD’. In het Nederlands is er ook wel genoeg over te vinden, bijvoorbeeld op het Kennisplein Chronische Zorg. Veel is dan geschreven gericht op de zorgverleners en het ligt er wel dik bovenop dat het gericht is op het besparen van zorgkosten. Aan de andere kant past het bij de mondigheid van de mensen in deze tijd en sluit het ook weer aan bij die 21e eeuwse vaardigheden.

Self-management tips

Alhoewel dit vooral gericht is op mensen met chronische aandoeningen of beperkingen, denk ik dat iedereen wel een beetje self-management kan gebruiken. Bijvoorbeeld:

  • Ga op zoek naar juiste informatie (over je aandoening): Vertrouw niet zomaar elke website of ‘de nicht van de buurvrouw die ook zoiets heeft gehad’. Je huisarts is vaak een goed startpunt en daarnaast zijn er veel patiëntenverenigingen die informatie over ziektes en aandoeningen online hebben staan.
  • Praat met je partner/vrienden over veranderende relaties en wat het met je doet: Ja, dat doe ik ook altijd. Niet dus. Maar het zal vast wat ongemakkelijke en onzekere momenten weg kunnen nemen.
  • Kijk welke trucjes/hacks/oefeningen bij jou werken om het dagelijks leven aangenamer te maken: Ik heb zo bijvoorbeeld mijn maniertjes om brood te smeren, boodschappen te doen of mijn rolstoel mee te nemen. Het ziet er soms belachelijk uit, maar voor mij werkt het.
  • Hou een dagboek bij om inzicht te krijgen in wat bij jou je pijn en vermoeidheid veroorzaakt: Ok, hier ben ik ook al niet zo goed in. Gelukkig heb je daar ook apps voor!
  • Wissel inspanning af met ontspanning: Daar is die salami-techniek weer…
  • Zoek steun bij lotgenoten: Lang leve social media. Je hoeft er niet eens je bed voor uit.

Het is inmiddels 22.15 uur en ik kan hier nog wel uren over praten. Maar nog beter is het om het ook uit te voeren. Dus die laptop kan uit en jullie komen er verder vast zelf wel uit.

Scroll bijvoorbeeld even naar beneden naar alle tags die hier op mijn blog te vinden zijn. Daarin is genoeg te herkennen als het gaat om self-care en self-management, van afvallen tot zelfredzaamheid. En vergeet vooral die salamitechniek niet! 😉

Zorg goed voor jezelf!

2 Comments

  • Ook als je niet ‘ziek’ bent, is self care zo belangrijk. Realiseer ik me als ik je blog lees. En dank voor de reminder, ik moet ook weer eens kasten gaan uitmesten en spullen weggooien.

  • Ik ben volop met kasten bezig…
    En die zelf care… ik doe het echt te weinig soms…

    Goed artikel.

Geef een reactie

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.