Als mbo-docent met een fysieke beperking kan ik soms wat kritisch zijn over hoe passend onderwijs in het mbo vormgegeven wordt. Niet alleen hoe scholen het oppakken, maar ook wat er van scholen gevraagd wordt. Soms past het onderwijs gewoon niet. En soms valt er wèl meer uit te halen.
Verbeteragenda Passend middelbaar beroepsonderwijs
Onder andere naar aanleiding van de evaluatie passend onderwijs is er voor het mbo een verbeteragenda ‘Passend middelbaar beroepsonderwijs 2020-2025’ opgesteld. Hierin worden een aantal punten toegelicht waar met diverse partijen aan zal worden gewerkt, namelijk deze:
- De intake van aspirant-studenten en betrokkenheid van hun ouders
- De kwaliteit van ondersteuning door onderwijsteams
- De samenwerking tussen onderwijs en jeugdhulp en volwassenenzorg
- De begeleiding bij stages en eerste stappen op de arbeidsmarkt
Via de meedenkgroep onderwijs van Iederin mag ik ook meedenken hierover (en komen nog wat bijeenkomsten aan waarin jij dat ook kan), dus ik ben er eens wat meer in gaan duiken. Als ik de uitwerking van die vier punten zie, denk ik: ja, aan de slag ermee! Maar tegelijkertijd denk ik dat het nog wel veel duidelijker en concreter mag allemaal.
Als nou elke docent op de hoogte zou zijn van wat er allemaal mogelijk is aan ondersteuning en hoe dat iemand met een beperking kan helpen om uiteindelijk dat mbo-diploma te behalen, dan zou je zomaar al die vier punten kunnen dekken. Maar goed, dat is natuurlijk in de ideale wereld. In de echte wereld leidt onwetendheid nog te vaak naar onbegrip en afwijzing. En wordt ondersteuning onnodig moeilijk gemaakt door bureaucratie of ingewikkelde systemen.
Voordat ik trouwens te pessimistisch ga klinken: uit de eindevaluatie passend onderwijs bleek dat mbo’ers met een beperking over het algemeen tevreden zijn over de geboden ondersteuning. Maar uiteraard wil ik het liefst dat iedereen gewoon het beste uit zichzelf kan halen tijdens de opleiding. Ook de studenten met een wat complexere ondersteuningsvraag.
Website MboToegankelijk.nl
Eén van de dingen die zouden moeten helpen om duidelijk te krijgen wat je aan ondersteuning kan verwachten in het mbo, is de website Mbo Toegankelijk. Hier kun je informatie vinden gericht op ondersteuningsvraag, belemmeringen of voorzieningen en regelingen. Ook is er een overzicht met alle ROC’s waar je door kunt klikken naar de pagina op hun website waar de door dat ROC aangeboden ondersteuning beschreven staat.
Klinkt goed, maar mag van mij nog wel wat concreter en overzichtelijker. Je bent vooral veel aan het klikken. En als je meerdere belemmeringen hebt, kun je dus steeds weer opnieuw beginnen met klikken op linkjes. Uiteindelijk wordt er toch vaak benoemd dat je het op school bij de mentor kunt navragen of dat er andere personen zijn die je kunnen helpen.
Ik heb ook even doorgeklikt naar de website van het ROC waar ik werk. En ook hier wordt je na wat klikken weer doorverwezen met de mededeling dat je bij de intake aan kunt geven dat je extra ondersteuning nodig hebt en dat er dan een zorgcoördinator ingeschakeld wordt.
Eigenlijk niks nieuws dus, net als buiten school word je van het kastje naar de muur verwezen en moet je maar geluk hebben dat je iemand treft die er verstand van heeft en je ècht verder kan helpen…
Aandachtspunten van mbo’ers zelf
Om niet alleen maar vanuit mijn eigen ervaringen te praten, heb ik eens rondgevraagd naar andere ervaringen van mbo’ers met een beperking. En die zijn heel wisselend. Van scholen die alles op alles zetten om een student te helpen tot scholen die op een nare manier studenten weigeren of wegsturen vanwege hun beperking.
Samenvattend kwam ik uit op de onderstaande aandachtspunten. En ik denk dat er naast de open deuren ook wellicht ook punten bij staan die minder vanzelfsprekend zijn.
- Een liftpas en vrijstelling voor gym is vaak het makkelijkst geregeld, maar niet zo snel als er nog geen duidelijke diagnose is
- Toegankelijk gebouw
- Begrip van docenten, medestudenten en stage
- Aanpassingen in uren (zowel lessen als stage)
- Mogelijkheid tot zelfstudie/online lessen volgen
- Reizen naar school/stage is extra belastend: hier dus rekening mee houden
- Rustruimte
- Duidelijke communicatie en afspraken
- Maatwerk in plaats van standaard oplossingen
- Warm welkom bij open dag of intake
- Niet pushen om over grenzen te gaan of zich moeten bewijzen (doen ze uit zichzelf vaak al genoeg)
- Aangeboden ondersteuning moet niet afhankelijk zijn van geluk hebben en de juiste docent treffen, maar vast beleid zijn
- Zorgcoördinator of docent met kennis van stappen naar vervolgtraject (werk, vervolgopleiding of stoppen met opleiding)
- Uitval of weigering van studenten met een beperking als oorzaak is niet altijd in kaart gebracht
- Studenten met een beperking zitten soms onder hun niveau op het mbo en kunnen dan cognitief meer uitdaging aan
Tot slot wil ik nog even de praktische handleiding voor leerkrachten (via de link even naar beneden scrollen) onder de aandacht brengen die pas geleden door de Vereniging Ehlers Danlospatiënten geschreven is. Het gedeelte wat voor het voortgezet onderwijs is geschreven, kan men vaak ook toepassen in het mbo. En wellicht zijn er meer patiëntenverenigingen die dit soort handleidingen hebben.
Wat moeten we volgens jou niet vergeten om het mbo inclusiever te maken?
